อย่างที่คุณแม่ทราบกันดีว่า นมแม่มีประโยชน์กับลูกน้อยเป็นอย่างมาก ซึ่งนมแม่อุดมไปด้วยสารอาหารมากมายหลากหลายชนิด ที่จะช่วยเสริมสร้างพัฒนาการ และโภชนาการต่างๆ ให้กับลูกน้อย เรียกว่าเป็นสิ่งมหัศจรรย์อย่างหนึ่งที่ธรรมชาติสร้างขึ้นมา
สำหรับคุณแม่ที่อยู่ในช่วงให้นมแม่ คงจะสังเกตเห็นสีน้ำนมแม่ที่มีการเปลี่ยนแปลงไปในทุกช่วง แต่เคยสงสัยกันไหมว่า นมแม่มีสีแบบไหนกันบ้าง และสีที่เปลี่ยนไปเป็นอันตรายต่อลูกน้อยหรือไม่
รู้หรือไม่? สีน้ำนมแม่สามารถเปลี่ยนได้
หลังจากที่เราคลอดลูกน้อยได้ประมาณ 2 - 3 สัปดาห์ เราจะเริ่มสังเกตเห็นสีน้ำนมแม่ที่เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว การเปลี่ยนไม่ได้เปลี่ยนแค่สีของน้ำนมเท่านั้น ยังรวมไปถึงส่วนประกอบในน้ำนมแม่ และปริมาณของน้ำนมอีกด้วย
การเปลี่ยนแปลงของนมแม่เหล่านี้ เกิดขึ้นเป็นปกติ โดยสามารถจำแนกการเปลี่ยนแปลงได้เป็น 3 ประเภท ได้แก่
1. น้ำนมเหลือง (Colostrum)
น้ำนมเหลืองเป็นน้ำนมแม่ที่ร่างกายผลิตออกมาเป็นชนิดแรก และผลิตออกมาไม่มาก แต่น้ำนมเหลืองนี้ จะอุดมไปด้วยสารอาหารสำคัญหลายชนิดด้วยกัน สีของน้ำนมเหลืองจะมีลักษณะที่ใส มีสีเหลือง หรือสีส้มก็ได้
2. น้ำนมปรับเปลี่ยน (Transitional Milk)
หลังจากน้ำนมเหลืองผลิตออกมาประมาณ 2 - 3 วัน เต้านมจะเริ่มผลิตน้ำนมปรับเปลี่ยน ซึ่งสีน้ำนมแม่ในช่วงนี้จะเริ่มเปลี่ยนจากสีเหลือง เป็นสีขาว
3. น้ำนมแม่ (Mature Milk)
ผ่านไป 2 สัปดาห์ จะเริ่มเปลี่ยนเข้าสู่น้ำนมแม่เต็มตัว ซึ่งร่างกายจะผลิตน้ำนมแม่ออกมา 2 ส่วนด้วยกัน คือ น้ำนมส่วนหน้า และน้ำนมส่วนหลัง สีน้ำนมแม่ส่วนหน้าจะเป็นน้ำนมที่ค่อนข้างใสในช่วงแรกที่ลูกได้ดูด หรือใช้เครื่องปั๊ม จากนั้นจะเข้าสู่น้ำนมส่วนหลัง สีของน้ำนมแม่จะดูข้นขึ้นจากส่วนประกอบของไขมัน ทำให้สีของน้ำนมแม่ออกมาเป็นสีขาวข้น
สีน้ำนมแม่เป็นสีอื่น หมายความว่าอย่างไร ลูกจะกินได้หรือไม่
บางครั้งคุณแม่อาจจะพบว่า สีน้ำนมแม่ของเรามีสีที่เปลี่ยนไป สาเหตุเกิดจากอาหารบางชนิด อาหารเสริม หรือยาที่คุณแม่กินเข้าไป ส่งผลทำให้น้ำนมเปลี่ยนสี แต่ลูกน้อยยังสามารถกินได้ปกติ
• น้ำนมแม่สีเขียว
เกิดจากการกินอาหารที่มีสีเขียวอย่าง ผักใบเขียวต่างๆ เช่น ผักโขม สาหร่าย ตำลึง สมุนไพรบางชนิด รวมทั้งเครื่องดื่มที่ผสมสีเขียวบางชนิด ก็ส่งผลให้น้ำนมแม่เปลี่ยนเป็นสีเขียวได้เช่นกัน
• น้ำนมแม่สีชมพู ส้ม และแดง
หากสีน้ำนมแม่เป็นสีชมพู ส้ม และแดง เกิดจากการกินอาหารอย่าง บีทรูท แครอท น้ำส้ม หรืออาหารแต่งสีต่างๆ เป็นต้น
• น้ำนมแม่สีน้ำตาล สีสนิม หรือสีแดงแบบมีเลือดปน
สีน้ำนมแม่แบบนี้ เกิดจากการมีเลือดปนผสมอยู่ในน้ำนม ซึ่งบางครั้งอาจจะเป็นสีน้ำตาล สีสนิม สีส้มเข้ม หรือสีแดง เห็นสีน้ำนมแบบนี้ ก็อย่างพึ่งตกใจไป เพราะอาจจะเกิดจากปัญหาหัวนมแตก หรือเส้นเลือดฝอยแตก น้ำนมนี้ไม่เป็นอันตราย ใช้เวลาประมาณ 2 - 3 วัน อาการก็จะดีขึ้น
นอกจากนี้ สีน้ำนมแม่ที่เปลี่ยนไป อาจจะเกิดจากเต้านมมีภาวะท่อสนิม (Rusty Pipe Syndrome) หรือเกิดจากการอักเสบภายในเต้านม หากใช้เวลาแล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยด่วน
• น้ำนมแม่สีดำ
หากสีน้ำนมแม่เป็นสีดำ ส่วนใหญ่จะเกิดจากการที่คุณแม่กินยาปฏิชีวนะอย่าง Minocycline เข้าไป ส่งผลให้สีของน้ำนมแม่ดูคล้ำขึ้น ซึ่งปกติแล้วถ้าคุณแม่กินยาชนิดนี้อยู่จะไม่แนะนำให้นมลูก ดังนั้นคุณแม่ต้องแจ้งคุณหมอว่าให้นมลูกอยู่ทุกครั้งก่อนรับยาชนิดใดๆ
กินนมแม่แล้ว ลูกต้องกินน้ำอีกหรือไม่?
เมื่อกินนมแม่แล้ว ลูกไม่จำเป็นต้องดื่มน้ำตามหลังกินนมแม่ โดยเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรก เพราะนมแม่มีปริมาณน้ำมากเพียงพอ และมีสารต้านการเจริญเติบโตของเชื้อราที่จะเกิดในปากอยู่แล้ว การป้อนน้ำลูกจะทำให้น้ำไปแทนที่นมในกระเพาะ ส่งผลให้ลูกกินนมแม่ได้น้อยลง ซึ่งย่อมไม่เป็นผลดีกับร่างกายลูก
แต่เมื่อหลัง 6 เดือนไปแล้ว ลูกเริ่มกินอาหารเสริม ลูกจะต้องการปริมาณน้ำมากขึ้นสำหรับการกลืน ย่อยอาหารเสริมที่ได้รับ และเพื่อล้างคราบอาหารหลังกินอาหารเสริมเสร็จ
จะเห็นได้ว่า ไม่ว่าสีน้ำนมแม่จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร แต่คุณค่าของน้ำนมแม่ที่มีต่อลูกน้อยไม่ได้เปลี่ยนไปด้วย เพราะฉะนั้นคุณแม่จึงไม่ต้องกังวลกับเรื่องสีของน้ำนมแม่นะคะ ขอให้มีความสุขกับการให้นมเจ้าตัวน้อยกันค่ะ
สำหรับคุณแม่ที่อยู่ในช่วงให้นมแม่ คงจะสังเกตเห็นสีน้ำนมแม่ที่มีการเปลี่ยนแปลงไปในทุกช่วง แต่เคยสงสัยกันไหมว่า นมแม่มีสีแบบไหนกันบ้าง และสีที่เปลี่ยนไปเป็นอันตรายต่อลูกน้อยหรือไม่
รู้หรือไม่? สีน้ำนมแม่สามารถเปลี่ยนได้
หลังจากที่เราคลอดลูกน้อยได้ประมาณ 2 - 3 สัปดาห์ เราจะเริ่มสังเกตเห็นสีน้ำนมแม่ที่เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว การเปลี่ยนไม่ได้เปลี่ยนแค่สีของน้ำนมเท่านั้น ยังรวมไปถึงส่วนประกอบในน้ำนมแม่ และปริมาณของน้ำนมอีกด้วย
การเปลี่ยนแปลงของนมแม่เหล่านี้ เกิดขึ้นเป็นปกติ โดยสามารถจำแนกการเปลี่ยนแปลงได้เป็น 3 ประเภท ได้แก่
1. น้ำนมเหลือง (Colostrum)
น้ำนมเหลืองเป็นน้ำนมแม่ที่ร่างกายผลิตออกมาเป็นชนิดแรก และผลิตออกมาไม่มาก แต่น้ำนมเหลืองนี้ จะอุดมไปด้วยสารอาหารสำคัญหลายชนิดด้วยกัน สีของน้ำนมเหลืองจะมีลักษณะที่ใส มีสีเหลือง หรือสีส้มก็ได้
2. น้ำนมปรับเปลี่ยน (Transitional Milk)
หลังจากน้ำนมเหลืองผลิตออกมาประมาณ 2 - 3 วัน เต้านมจะเริ่มผลิตน้ำนมปรับเปลี่ยน ซึ่งสีน้ำนมแม่ในช่วงนี้จะเริ่มเปลี่ยนจากสีเหลือง เป็นสีขาว
3. น้ำนมแม่ (Mature Milk)
ผ่านไป 2 สัปดาห์ จะเริ่มเปลี่ยนเข้าสู่น้ำนมแม่เต็มตัว ซึ่งร่างกายจะผลิตน้ำนมแม่ออกมา 2 ส่วนด้วยกัน คือ น้ำนมส่วนหน้า และน้ำนมส่วนหลัง สีน้ำนมแม่ส่วนหน้าจะเป็นน้ำนมที่ค่อนข้างใสในช่วงแรกที่ลูกได้ดูด หรือใช้เครื่องปั๊ม จากนั้นจะเข้าสู่น้ำนมส่วนหลัง สีของน้ำนมแม่จะดูข้นขึ้นจากส่วนประกอบของไขมัน ทำให้สีของน้ำนมแม่ออกมาเป็นสีขาวข้น
สีน้ำนมแม่เป็นสีอื่น หมายความว่าอย่างไร ลูกจะกินได้หรือไม่
บางครั้งคุณแม่อาจจะพบว่า สีน้ำนมแม่ของเรามีสีที่เปลี่ยนไป สาเหตุเกิดจากอาหารบางชนิด อาหารเสริม หรือยาที่คุณแม่กินเข้าไป ส่งผลทำให้น้ำนมเปลี่ยนสี แต่ลูกน้อยยังสามารถกินได้ปกติ
• น้ำนมแม่สีเขียว
เกิดจากการกินอาหารที่มีสีเขียวอย่าง ผักใบเขียวต่างๆ เช่น ผักโขม สาหร่าย ตำลึง สมุนไพรบางชนิด รวมทั้งเครื่องดื่มที่ผสมสีเขียวบางชนิด ก็ส่งผลให้น้ำนมแม่เปลี่ยนเป็นสีเขียวได้เช่นกัน
• น้ำนมแม่สีชมพู ส้ม และแดง
หากสีน้ำนมแม่เป็นสีชมพู ส้ม และแดง เกิดจากการกินอาหารอย่าง บีทรูท แครอท น้ำส้ม หรืออาหารแต่งสีต่างๆ เป็นต้น
• น้ำนมแม่สีน้ำตาล สีสนิม หรือสีแดงแบบมีเลือดปน
สีน้ำนมแม่แบบนี้ เกิดจากการมีเลือดปนผสมอยู่ในน้ำนม ซึ่งบางครั้งอาจจะเป็นสีน้ำตาล สีสนิม สีส้มเข้ม หรือสีแดง เห็นสีน้ำนมแบบนี้ ก็อย่างพึ่งตกใจไป เพราะอาจจะเกิดจากปัญหาหัวนมแตก หรือเส้นเลือดฝอยแตก น้ำนมนี้ไม่เป็นอันตราย ใช้เวลาประมาณ 2 - 3 วัน อาการก็จะดีขึ้น
นอกจากนี้ สีน้ำนมแม่ที่เปลี่ยนไป อาจจะเกิดจากเต้านมมีภาวะท่อสนิม (Rusty Pipe Syndrome) หรือเกิดจากการอักเสบภายในเต้านม หากใช้เวลาแล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยด่วน
• น้ำนมแม่สีดำ
หากสีน้ำนมแม่เป็นสีดำ ส่วนใหญ่จะเกิดจากการที่คุณแม่กินยาปฏิชีวนะอย่าง Minocycline เข้าไป ส่งผลให้สีของน้ำนมแม่ดูคล้ำขึ้น ซึ่งปกติแล้วถ้าคุณแม่กินยาชนิดนี้อยู่จะไม่แนะนำให้นมลูก ดังนั้นคุณแม่ต้องแจ้งคุณหมอว่าให้นมลูกอยู่ทุกครั้งก่อนรับยาชนิดใดๆ
กินนมแม่แล้ว ลูกต้องกินน้ำอีกหรือไม่?
เมื่อกินนมแม่แล้ว ลูกไม่จำเป็นต้องดื่มน้ำตามหลังกินนมแม่ โดยเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรก เพราะนมแม่มีปริมาณน้ำมากเพียงพอ และมีสารต้านการเจริญเติบโตของเชื้อราที่จะเกิดในปากอยู่แล้ว การป้อนน้ำลูกจะทำให้น้ำไปแทนที่นมในกระเพาะ ส่งผลให้ลูกกินนมแม่ได้น้อยลง ซึ่งย่อมไม่เป็นผลดีกับร่างกายลูก
แต่เมื่อหลัง 6 เดือนไปแล้ว ลูกเริ่มกินอาหารเสริม ลูกจะต้องการปริมาณน้ำมากขึ้นสำหรับการกลืน ย่อยอาหารเสริมที่ได้รับ และเพื่อล้างคราบอาหารหลังกินอาหารเสริมเสร็จ
จะเห็นได้ว่า ไม่ว่าสีน้ำนมแม่จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร แต่คุณค่าของน้ำนมแม่ที่มีต่อลูกน้อยไม่ได้เปลี่ยนไปด้วย เพราะฉะนั้นคุณแม่จึงไม่ต้องกังวลกับเรื่องสีของน้ำนมแม่นะคะ ขอให้มีความสุขกับการให้นมเจ้าตัวน้อยกันค่ะ