รู้ได้อย่างไรว่าลูกได้รับนมแม่พอไหม
คุณแม่ที่ให้ลูกดูดนมจากเต้า มักมีความกังวลว่าลูกกินนมจากเต้าได้พอไหม เพราะแม่ไม่รู้ว่าน้ำนมในเต้านมมีอยู่เท่าไหร่ และลูกดูดนมไปได้เท่าไหร่ บางครั้งความกังวลนี้ทำให้คุณแม่ไม่แน่ใจว่ามีน้ำนมพอเลี้ยงลูกหรือไม่ โดยเฉพาะในลูกที่ดูดนมไม่นาน หรือตื่นบ่อยแล้วร้องไห้ ต้องให้นมบ่อยๆ ก็อาจเสริมนมผสมให้หลังกินนมแม่ เพื่อให้มั่นใจว่าลูกได้นมพอแน่ๆ การเสริมนมผสมมีผลให้การสร้างน้ำนมของคุณแม่ลดลง และหากให้นมขวดเร็วเกินไปจะทำให้ลูกติดขวด ไม่ยอมดูดนมแม่ได้
การสังเกตว่าลูกดูดนมแล้วได้รับนมแม่ดูได้จาก การที่เต้านมของคุณแม่ก่อนให้นมมีลักษณะตึง หนัก หลังให้ลูกดูดนมแล้วเต้านมนิ่มและเบาลง แสดงว่าน้ำนมที่ค้างอยู่ในเต้าเข้าไปอยู่ในกระเพาะของลูกเรียบร้อยแล้ว นอกจากนั้นขณะให้นม แม่รู้สึกสุขสบายไม่เจ็บบริเวณหัวนม ลูกดูดนมได้ดี ไม่หงุดหงิด นานข้างละ 10-15 นาที คุณแม่เห็นลูกมีการกลืนนม หรือได้ยินเสียงกลืนนมแสดงว่าลูกได้น้ำนมแน่นอน นอกจากนั้นการดูว่านมที่ได้รับนั้นเพียงพอต่อความต้องการของลูกหรือไม่ดูได้จาก
1. จำนวนครั้งของการถ่ายปัสสาวะและอุจจาระ
- ลูกควรปัสสาวะอย่างน้อย 1 ครั้งในวันแรก 2 ครั้งในวันที่ 2 ตั้งแต่วันที่ 3 หลังเกิดลูกควรปัสสาวะอย่างน้อยวันละ 6-8 ครั้ง ลักษณะปัสสาวะจะมีสีเหลืองใส
- ลูกควรถ่ายอุจจาระ อย่างน้อย 1 ครั้งในวันแรก 2 ครั้งในวันที่2 และ 3 ครั้งในวันที่ 3 หลังเกิด จากนั้นจะถ่าย 4-8 ครั้งใน 24 ชั่วโมง หรืออาจถ่ายอุจจาระทุกครั้งหลังกินนมแม่ก็เป็นได้ เพราะในนมแม่มีสารที่กระตุ้นการขับถ่าย อุจจาระหลังเกิดวันแรกๆจะมีลักษณะเหนียว สีเขียวเข้ม จากนั้นสีจะค่อยๆอ่อนลง หลัง 7 วัน จะมีลักษณะนิ่ม สีเหลืองทอง
2. หลังกินนมแม่อิ่มลูกจะปล่อยหัวนมแม่ออกเอง และจะหลับได้นานประมาณ 2-3 ชั่วโมง ไม่งอแงระหว่างมื้อนม
3. น้ำหนักตัวของลูกในช่วง 1 สัปดาห์แรกอาจลดลงกว่าตอนแรกเกิด และจะค่อยๆเพิ่มขึ้น ประมาณ 18-30 กรัม/วัน หรือเดือนละประมาณ ½ -1 กิโลกรัม จากนั้นน้ำหนักควรขึ้นตามเกณฑ์อายุ
หากลูกของคุณแม่มีลักษณะดังกล่าวก็สบายใจได้ว่าลูกได้น้ำนมแม่พอแน่นอน ทั้งนี้ในระยะ 1 เดือนแรกควรให้ลูกกินนมแม่ไม่น้อยกว่าวันละ 8 ครั้งทั้งกลางวันและกลางคืน เพื่อช่วยให้มีการสร้างน้ำนมแม่ได้มากพอสำหรับลูก อาจเหนื่อยบ้างในช่วงแรก แต่จะเป็นวิธีช่วยให้คุณแม่มีน้ำนมให้ลูกอย่างเพียงพอตามที่ต้องการ ขอเป็นกำลังใจให้คุณแม่ทุกคนนะคะ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ฉันทิกา จันทร์เปีย รองคณบดีฝ่ายบริหาร คณะพยาบาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
